Chemia jest nieodłącznym elementem funkcjonowania większości branż przemysłowych. Choć w zależności od prowadzonej działalności wykorzystywane są w różnym stopniu, to zarówno wytwórcy, importerzy czy też dalsi użytkownicy substancji albo mieszanin są zobowiązani do zadbania o bezpieczeństwo przy stosowaniu ich. Wśród chemikaliów możemy znaleźć szereg substancji niebezpiecznych, które wymagają odpowiedniej klasyfikacji i formy przekazu informacji o powiązanych zagrożeniach. Dlatego też tworzy się rozporządzenia, które nakreślają wspólne dla wszystkich zasady związane z wprowadzanie do użytkowania tego typu substancji czy też mieszanin. Jednym z nich jest rozporządzenie CLP. W tym artykule przedstawimy bliżej jego znaczenie oraz zawarte w nim obowiązki.
Znaczenie Rozporządzenia CLP
CLP (ang. Classification, Labelling and Packaging) jest to rozporządzenie dotyczące klasyfikacji, oznakowania oraz pakowania ((WE) nr 1272/2008). Głównym celem wprowadzenia go jest zadbanie o wysoki poziom ochrony zdrowia i środowiska, ale również o swobodny przekaz produktów chemicznych, substancji oraz mieszanin. Jego funkcjonowanie opiera się przede wszystkim na Globalnie Ujednoliconym Systemie Klasyfikacji i Oznakowania (GHS). Rozporządzenie CLP jest wiążące dla wszystkich branż przemysłowych i zgodnie z jego zasadami producenci, importerzy, a także dalsi użytkownicy substancji oraz mieszanin są zobowiązani do właściwej klasyfikacji, odpowiedniego oznakowania, a także pakowania niebezpiecznych substancji chemicznych nim zostaną wprowadzone do obrotu.
Główne zasady rozporządzenia CLP
Jednym z kluczowych celów funkcjonowania zasad wprowadzonych przez rozporządzenie CLP jest ustalenie, czy dana substancja chemiczna bądź mieszanina charakteryzuje się właściwościami kwalifikującymi ją jako stwarzającą zagrożenia. Gdy to kryterium jest spełnione należy ją odpowiednio sklasyfikować na podstawie zebranych informacji, np. na temat danych toksykologicznych. Jeżeli substancja bądź mieszanina spełni warunki danej klasyfikacji to w kolejnym kroku należy ocenić klasę, a także kategorię związanych z nią zagrożeń. Klasy te dzielą zagrożenia na fizyczne, zagrożenia dla zdrowia oraz środowiska, a także inne zagrożenia.
Informacje na temat zagrożeń powiązanych z substancjami bądź mieszaninami, które zostały sklasyfikowane, należy przekazać do pozostałych uczestników łańcucha dostaw, wliczając w to także konsumentów. Jednym z istotnych sposobów jest odpowiednie oznakowanie chemikaliów przedstawiające zagrożenia związane z użytkowaniem. Jest ono umieszczane na etykietach bądź w kartach charakterystyki. Zwraca to uwagę użytkowników potencjalne zagrożenia i konieczność zarządzania związanym z tym ryzykiem. Wśród elementów wykorzystywanych do oznakowania wg. rozporządzenia CLP znajdziemy hasła ostrzegawcze oraz piktogramy określające rodzaj zagrożenia. Znajdziemy tu także standardowe zwroty, które wskazują rodzaj danego zagrożenia i sposoby zapobiegania mu, ale też metody przechowywania oraz utylizacji substancji dla każdej klasy jak i kategorii zagrożenia.
CLP wyznacza również ogólne normy dotyczące pakowania, które mają pomóc w zapewnieniu bezpiecznych dostaw chemikaliów. Rozporządzenie to jest także podstawą prawną dla wielu przepisów związanych z zarządzeniem ryzykiem dotyczącym substancji chemicznych.
Procedury zawarte w CLP
W rozporządzeniu CLP znajdziemy również kilka istotnych procedur pozwalających na jednolity sposób postępowania związany z wykorzystywaniem chemicznych substancji bądź mieszanin niebezpiecznych.
- Zharmonizowana klasyfikacja i oznakowanie – by zapewnić właściwy sposób zarządzania ryzykiem dla całej Unii Europejskiej, zharmonizowana została procedura klasyfikacji oraz oznakowania chemikaliów niebezpiecznych.
- Alternatywne nazwy chemiczne w mieszaninach – procedura ta pozwala dostawcom zażądać użycia alternatywnej nazwy chemicznej dla substancji, która zawarta jest w mieszaninie. Stosuje się to po to by chronić poufny charakter działalności i prawo do własności intelektualnej.
- Wykaz C&L – procedura narzuca na wytwórców oraz importerów obowiązek zgłoszenia informacji, które związane są z klasyfikacją i oznakowaniem substancji wprowadzanych do obrotu, w wykazie C&L, który prowadzi ECHA.
- Ośrodki leczenia zatruć – tak zatytułowany załącznik, który znajdziemy w rozporządzeniu CLP, zobowiązuje do przekazywania zharmonizowanych informacji odpowiednim podmiotom (ośrodki leczenia zatruć) w państwach UE, które mogą wykorzystać je w nagłych przypadkach zagrożenia zdrowia. Załącznik określa tzw. UFI, czyli identyfikator postaci czynnej, który wiąże ze sobą wprowadzą do obrotu mieszaninę oraz informację udostępnianą w określonych nagłych przypadkach zagrożenia zdrowia.
Rozporządzenie CLP to istotny zbiór obowiązków czy też innych przepisów, które wspierają ochronę ludzkiego zdrowia oraz środowiska. Dzięki zastosowaniu się do zasad obowiązujących w takich rozporządzeniach jak CLP, GHS czy REACH wykorzystywanie niebezpiecznych substancji chemicznych czy też mieszanin, które nadal są niezbędne dla wielu procesów, staje się bardziej bezpieczne. Edukacja w tym zakresie jest bardzo istotna dla funkcjonowania branży chemicznej jako jednej z głównych gałęzi światowego przemysłu.