Nonoxynol–9 to niejonowy środek powierzchniowo czynny należący do grupy etoksylowanych nonylofenoli. Wykorzystywany, jako detergent, środek piorący i myjący w branżach zajmujących się czyszczeniem przemysłowym. Znajduje również zastosowanie w garbarstwie, włókiennictwie czy obróbce metali.

Nonoxynol-9 – ogólna charakterystyka

Jest to jeden ze związków należących do etoksylowanych nonyfenoli. Nonoxynol-9 to nazwa funkcjonująca w nazewnictwie systemu INCI. Numer CAS, będący unikalnym, numerycznym identyfikatorem danej substancji, dla tego związku to 127087-87-0.

Nonoxynol-9 to niejonowy związek powierzchniowo czynny. Budowa chemiczna oraz właściwości decydują o jego szerokim wykorzystaniu do procesów prania i czyszczenia. Wykazuje bardzo dobre właściwości detergencyjne, odtłuszczające oraz oczyszczające. Tworzy kompatybilne układy z surfaktantami anionowymi i kationowymi. Łączy się także z innymi niejonowymi środkami pomocniczymi. Wysoka odporność termiczna i chemiczna umożliwia stosowanie Nonoxynol-9 w wymagających warunkach użytkowania. Wykazuje także znaczną odporność na wysokie stężenia elektrolitów.

Właściwości Nonoxynol-9:

• Bezbarwna, oleista ciecz lub białe ciało stałe
• Łagodny, charakterystyczny zapach
• Dobra rozpuszczalność w wodzie, alkoholu metylowym, olejach mineralnych
• Barwa w skali Hazena: maks. 70
• Temperatura krzepnięcia: około 0 ᵒC
• Punkt zmętnienia: 58-61 ᵒC
• Gęstość: około 1,06 g/ml (w temperaturze 20 ᵒC)
• Równowaga hydrofilowo-lipofilowa (HLB): 12,8
• Duża odporność na wysoką temperaturę
• Wysoka trwałość chemiczna (czynniki utleniające i redukujące, kwasy, ługi)

Zastosowanie Nonoxynol-9

Nonoxynol-9 to związek chemiczny, który jest chętnie wybierany przez specjalistów przemysłu chemicznego. Główne obszary jego zastosowania to:

Półprodukt do formulacji

Jest jednym z surowców dedykowanych do otrzymywania formulacji o właściwościach myjących i piorących. Wynika to z jego bardzo dobrych właściwości detergencyjnych. Skutecznie usuwa zabrudzenia z wielu materiałów, w tym wełny, bawełny, włókien chemicznych, włosia i skór. Szczególnie chętnie wykorzystywany jest do prania i czyszczenia w wymagających warunkach, np. podczas obgotowywania bawełny.

Emulgator w procesach czyszczenia

Stosowany jest, jako emulgator i dyspergator. W postaci dodatku do różnych formulacji piorących, wpływa na redukcję napięcia powierzchniowego wody, co ułatwia wnikanie jej w wolne przestrzenie. Właściwości emulgujące dodatkowo wspomagają usuwanie zabrudzeń z powierzchni materiałów. Jest skuteczny w niższych temperaturach, a jednocześnie odporny na wyjątkowo wysokie temperatury. Właściwość ta znalazła zastosowanie w hutnictwie szkła, gdzie jest składnikiem emulsji do smarowania form.

Półprodukt w przemyśle włókienniczym

Nonoxynol-9 jest stosowany, jako penetrator w kąpielach bielących. Jego zadanie to zwiększenie skuteczności usuwania naturalnych oraz sztucznych zanieczyszczeń z tkanin, w celu przygotowania materiału do dalszych procesów. Uczestniczy także w procesach karbonizacji oraz spilśniania.

Środek wspomagający w procesach metalurgicznych

Związek ten znajduje zastosowanie do alkalicznego czyszczenia metali. Bierze udział w procesach metalurgicznych, jako środek zwilżający w kompozycjach inhibitorów korozji.

Stabilizator

Jednym z zastosowań jest wykorzystanie Nonoxynol-9, jako stabilizatora emulsji kauczuku, syntetycznych lateksów, naturalnych i syntetycznych wosków oraz środków polerskich. Związki te, wykazujące charakter silnie lipofilowy, z trudem mieszają się ze składnikami o właściwościach hydrofilowych. Tworzą z nimi emulsje. Dodatek Nonoxynol-9, pełniącego funkcje stabilizatora, zapobiega rozdzielaniu niemieszających się faz, co przekłada się na wysoką stabilność uzyskiwanych emulsji pod wpływem czynników zewnętrznych. Jest to szczególnie istotne w zastosowaniach przemysłowych, gdzie panują zmienne warunki temperatury, wilgotności czy ciśnienia.