Składniki aktywne w kosmetykach – czym są i jak działają?

Poznaj najpopularniejsze rodzaje składników aktywnych – wraz z omówieniem ich pochodzenia oraz sposobów działania.

Składniki aktywne stosowane w kosmetykach – co to takiego?

Składniki aktywne to elementy, które w określony sposób oddziałują na skórę, a co za tym idzie – decydują o skuteczności danego kosmetyku. To one obok, chociażby emulgatorów czy konserwantów (np. parabenów ), są podstawą przy produkcji kosmetyków. Rodzaje składników aktywnych możemy podzielić na kilka głównych kategorii.

• Pierwszą grupę tworzą te, które definiujemy ze względu na pochodzenie. Wyróżniamy: składniki naturalne (np. oleje czy ekstrakty roślinne), syntetyczne (np. retinol, niacynamid), jak również biotechnologiczne (w tym peptydy czy kwas hialuronowy).
• Drugi obszar uwzględnia z kolei sposób ich działania. Tutaj na podkreślenie zasługują składniki, które: nawilżają skórę, wygładzają, redukują zmarszczki i ogólnie działają przeciwstarzeniowo, poprawiają i rozjaśniają koloryt i niwelują przebarwienia, działają antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie.

Poniżej zaprezentowaliśmy listę najważniejszych składników aktywnych, które są stosowane w nowoczesnej kosmetologii.

#1 Witaminy

• Witamina C – to bardzo potężny antyoksydant, który stymuluje produkcję kolagenu, a dodatkowo – odznacza się działaniem rozjaśniającym przebarwienia na skórze.
• Witamina A (retinol) – przyspiesza odnowę komórkową, redukuje zmarszczki i działa przeciwstarzeniowo.
• Witamina B3 (niacynamid) – łagodzi podrażnienia, chroni skórę oraz odpowiada za regulację wydzielania sebum.

Z kolei witaminy E czy B5 (pantenol) działają wspierająco – uzupełniając tym samym działanie tzw. głównych składników aktywnych.

#2 Kwasy

Do tej grupy zaliczamy cały wachlarz składników, w tym kwasy:

• AHA, które złuszczają martwe komórki i wspierają walkę z przebarwieniami oraz nierówną teksturą skóry.
• Salicylowy, który stanowi wsparcie przy problemach z trądzikiem i zaskórnikami.
• PHA, który działa złuszczająco, chroni, a dodatkowo nawilża skórę.

Jednak chyba najbardziej znany jest kwas hialuronowy, który doskonale wiąże wodę, a co za tym idzie – odpowiada za intensywne nawilżenie.

#3 Antyoksydanty

Chronią przed stresem oksydacyjnym, który przyspiesza starzenie skóry. Ich obecność w kosmetykach jest możliwa dzięki (wspomnianym już wyżej) między innymi witaminom C oraz E. Inne sprawdzone i skuteczne przeciwutleniacze to: resweratrol, koenzym Q10 czy ekstrakt z zielonej herbaty.

Przeczytaj więcej o antyoksydantach w kosmetykach.

#4 Peptydy

Peptydy to białka, które mogą występować w kilku typach.

• Sygnałowe – za sprawą produkcji elastyny oraz kolagenu poprawiają wygląd skóry (w tym redukcję zmarszczek).
• Transportujące – wspierają produkcję elastyny, kolagenu oraz kwasu hialuronowego, a następnie – ułatwiają ich przenikanie do organizmu.
• Neuropeptyty – relaksują i rozluźniają mięśnie oraz zmniejszają zmarszczki.

#5 Ekstrakty roślinne

W tym miejscu warto wymienić, chociażby:

• Aloes działa łagodząco na podrażnienia skóry.
• Rumianek ma udowodnione działanie przeciwzapalne.
• Zielona herbata daje ochronę przed wolnymi rodnikami.
• Olej z drzewa herbacianego działa z kolei antybakteryjnie.

Ciekawostka: skuteczność składników aktywnych z ekstraktów roślin jest zmienna i w dużej mierze zależy od sposobu ich ekstrakcji.

Pozostałe składniki aktywne stosowane w kosmetykach

Na koniec musimy jeszcze wspomnieć o grupie tworzonej przez humektanty, emolienty i okluzanty. Te pierwsze odpowiadają za efektywne wykorzystanie wody i nawilżenie organizmu. Zaliczamy do nich kwas hialuronowy, glicerynę oraz mocznik, który dodatkowo ma działanie złuszczające. Drugie (emolienty) w formie skwalanów, olejów roślinnych oraz masła – zmiękczają, odżywiają, regenerują  i wygładzają skórę. Trzecie, ostatnie – okluzanty stanowią sprawdzony sposób na ochronę powierzchni skóry (zaliczamy do nich: wazelinę czy wosk pszczeli  – przeczytaj o woskach roślinnych).

Dla kogo są i jak je łączyć? Dobór rodzajów i stężeń.

Do skóry tłustej poleca się kosmetyki zawierające w sobie niacynamid czy kwas salicylowy. W przypadku suchej – zdecydowanie lepszym wyborem jest kwas hialuronowy wraz z  ceramidami. Osoby dojrzałe (z widocznymi efektami starzenia skóry) powinny sięgać po produkty z retinolem, witaminą C oraz peptydami.

Istotną rolę odgrywa również ilość zastosowanej substancji. Za optymalne stężenia uznaje się – przykładowo, chociażby 10 – 20% (dla witaminy C), 2 – 5% (dla niacynamidu) oraz zaledwie 0,1 – 1% (dla retinolu).

Poza tym liczy się również odpowiedni dobór poszczególnych składników. Przykładowo: witaminy C i E wzmacniają swoje działanie antyoksydacyjne. Z kolei retinol w towarzystwie peptydów daje jeszcze lepsze efekty przeciwstarzeniowe.

Czy składniki aktywne są bezpieczne?

Większość z zaprezentowanych oraz opisanych powyżej składników jest w pełni bezpieczna. Aczkolwiek, to wcale nie oznacza, że może je stosować każdy – i to bez żadnej kontroli. Ostrożność zaleca się przede wszystkim kobietom w ciąży i karmiącym, które nie powinny stosować retinolu. Ewentualne niedogodności dotyczą poziomu stężeń – zbyt duża ilość kwasów lub olejków może np. uczulać bądź wywoływać podrażnienia na skórze.

Aby mieć pewność, że dany kosmetyk jest dla Ciebie bezpieczny:

• Po pierwsze – dokładnie zapoznaj się z jego składem.
• Po drugie – nałóż niewielką ilość i sprawdź reakcję organizmu.
• Po trzecie – w razie jakichkolwiek wątpliwości – skonsultuj się z lekarzem (najlepiej dermatologiem).

Potrzebujesz więcej informacji?

Składniki aktywne, obok surfaktantów, czy parabenów to tylko jedne z wielu elementów odpowiadających za powstawanie bezpiecznych, trwałych oraz skutecznych kosmetyków. Jeśli szukasz sprawdzonej wiedzy na temat szeroko pojętej chemii i nie tylko – odwiedź nasz profesjonalny blog.