Chemiczny
Kalendarz Adwentowy 2022
1
1
Czy wiesz jaki związek odpowiada za świąteczny zapach choinki?

Pachnący choinką dom, to jedna z pierwszych zapowiedzi nadchodzących świąt. Okazuje się, że zapach ten zawdzięczamy związkowi chemicznemu o nazwie α-pinen, który występuje w żywicy. Oprócz pięknego aromatu, związek ten może spełniać rolę środka owadobójczego, a do tego działa korzystnie min. na poprawę odporności i ma właściwości antybakteryjne.

2
2
Czy wiesz, że kwas fluoroantymonowy to superkwas?

Związek ten stanowi mieszaninę kwasu fluorowodorowego (HF) i pentafluorku antymonu (SbF5), który uważany jest jako kwas o wyjątkowo dużej mocy – superkwas. W zależności od proporcji składników, szacuje się, że może być nawet ok. 10^16 razy mocniejszy od kwasu siarkowego (według skali Hammetta).

3
3
Czy wiesz, że Twoje ciało warte jest tylko 1$?

Ciało człowieka składa się z różnego rodzaju pierwiastków chemicznych, np.: węgla, wodoru czy tlenu. W latach dwudziestych obliczono, że suma chemikaliów zawartych w ciele człowieka – po cenie rynkowej – wynosiła ok. 0,85 dolara. Szacuje się więc, że w tym momencie byłyby warte około 1 dolara.

4
4
Czy wiesz ile substancji liczy największa na świecie chemiczna baza?

Chemical Abstracts Service (CAS) to organizacja, która zajmuje się min. prowadzeniem bazy danych związków chemicznych oraz sekwencji. W bazie tej znajdziemy obecnie ponad 182 mln unikalnych substancji organicznych i nieorganicznych, a także 68 mln sekwencji białek i DNA oraz dodatkowe informacje o każdej substancji. Baza codziennie jest aktualizowana o około 15 tysięcy dodatkowych nowych substancji.

5
5
Czy wiesz co wspólnego z chemią ma szwedzkie miasto Ytterby?

W 1843 roku naukowiec Carl Mosander dokonał odkrycia czterech pierwiastków chemicznych, których nazwy nawiązują do miasteczka Ytterby. Pierwiastki o których mowa to: erb, itr, iterb oraz terb.

6
6
Czy wiesz co kryją w sobie czekoladowe mikołaje?

Czekolada, podobnie jak inne produkty spożywcze, składa się z różnych związków chemicznych. Dla przykładu, w czekoladzie gorzkiej znajdziemy min. fenyloetyloaminę, która może wpływać na lepsze samopoczucie, ale również teobrominę wspomagającą funkcje percepcyjne. W mlecznej czekoladzie znajdziemy np. wanilinę, która poprawia doznania smakowe, a biała może zawierać takie tłuszcze jak kwas palmitynowy czy stearynowy.

7
7
Czy wiesz, że gal może roztopić się w dłoni?

Gal jest metalicznym pierwiastkiem, którego temperatura topnienia wynosi zaledwie 29,7oC. Standardowa temperatura ciała człowieka wynosi ok. 36.6oC, co przekracza temperaturę topnienia galu. Dlatego właśnie pierwiastek ten może roztopić się w naszej dłoni.

8
8
Czy wiesz, że lasy sosnowe produkują ozon?

Popularną substancją występującą w sosnach jest terpentyna, której składnikiem jest pinen. W wyniku utleniania tego związku powstaje ozon, który korzystnie wpływa na organizm człowieka i posiada właściwości lecznicze.

9
9
Czy wiesz kim była pierwsza kobieta, która otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii?

Pierwszą na świecie kobietą, która otrzymała Nagrodę Nobla, była Maria Skłodowska-Curie. Uczona była również pierwszą laureatką w historii Polski, a do tego dwukrotnie odebrała Nagrodę za swoje wyjątkowe osiągnięcia w dziedzinie fizyki oraz chemii.

10
10
Czy wiesz, że ciało człowieka można zamienić w diament?

Ciało człowieka aż w 18% składa się z węgla. Diament jest jedną z jego odmian alotropowych. Naukowcy opracowali metodę, która pozwala wyprodukować od 50 do 100 diamentów wykorzystując węgiel wyekstrahowany z ludzkiego ciała. Dzięki temu odkryciu coraz częściej możemy spotkać oferty firm, które pozyskują węgiel z kremowanych ciał ludzi bądź zwierząt i oferują diamenty w formie pamiątki po bliskich zmarłych.

11
11
Czy wiesz jaka jest jedyna litera, która nie występuje w układzie okresowym?

Układ okresowy, to uporządkowany zbiór wszystkich pierwiastków chemicznych. Pierwiastki te przestawione są za pomocą symboli, będących umownym zapisem rozpoznawalnym na całym świecie. Symbol składa się z dużej litery, będącej pierwszą literą nazwy łacińskiej. W przypadku gdy pierwiastki mają tę samą pierwszą literę, to dodaje się do niej drugą lub dalszą małą literę. Do tej pory jedyną literą, która nie pojawiła się w układzie okresowym jest „J”.

12
12
Czy wiesz, że zeszyty Marii Skłodowskiej – Curie są nadal radioaktywne?

Od śmierci Marii Skłodowskiej – Curie minęło już 88 lat, jednak zeszyty z jej zapiskami nadal emitują promieniowanie i możemy je zobaczyć we Francuskiej Bibliotece Narodowej. Naukowcy przewidują, że pozostałe przedmioty mogą być radioaktywne jeszcze przez prawie 1500 lat. Wynika to z tego, że rzeczy zostały skażone jednym z najtrwalszych izotopów radu. Jego okres połowicznego rozpadu wynosi ok. 1600 lat, więc po tym czasie możemy się spodziewać, że promieniotwórczość tych rzeczy zmaleje o połowę.

13
13
Czy wiesz, że za kolor fajerwerków odpowiadają sole pierwiastków chemicznych?

Jedno z pierwszych skojarzeń związanych z sylwestrem to kolorowe fajerwerki. Ich barwa uzależniona jest od substancji chemicznych, które dodaje się podczas produkcji. Jakie to substancje? Za kolor żółty odpowiadają sole sodu, czerwony – sole litu, różowy – rubidu, zielony – miedzi, fioletowy – potasu, a niebieski – cezu.

14
14
Czy wiesz czym jest „woda królewska”?

Woda królewska to wyjątkowa mieszanina, która może roztwarzać złoto, platynę czy też inne szlachetne metale, bądź metale odporne chemicznie (molibden, cyrkon, hafn). Jest to mieszanina stężonego kwasu solnego (HCl) oraz kwasu azotowego (HNO3) w stosunku objętościowym 3:1.

15
15
Czy wiesz jaki jest najlżejszy pierwiastek metaliczny?

Najlżejszy znany pierwiastek z grupy metali to lit. Jego gęstość wynosi 0,534 g/cm3. Niską gęstość wykazuje również jego para, lżejsze są jedynie hel oraz wodór.

16
16
Czy wiesz jak powstają dziury w serze?

Podczas produkcji sera zachodzi proces fermentacji, spowodowany działaniem bakterii propionowych. Jednym z następstw fermentacji jest wytwarzanie dwutlenku węgla, który formuje się w postaci pęcherzyków niemogących wydostać się na zewnątrz. Dlatego też w miejscach pęcherzyków powstają widoczne dla nas dziury.

17
17
Czy wiesz dlaczego ugryzione miejsce w jabłku ciemnieje?

Jabłka zawierają związki organiczne zwane fenolami. W kontakcie z powietrzem ulegają one utlenianiu. Efektem tego jest ciemnienie danego miejsca, znane w naukowej nomenklaturze jako ciemnienie enzymatyczne. Takie jabłko nadal nadaje się do spożycia, jednak warto zwrócić uwagę, że zmniejsza to jego właściwości odżywcze.

18
18
Czy wiesz jaki pierwiastek jest najbardziej rozpowszechniony we wszechświecie?

Rozpowszechnienie pierwiastków chemicznych, zwane też abundancją, mówi nam o częstości ich występowania. Według badaczy najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem we wszechświecie jest wodór. Warto jednak wspomnieć, że w skorupie ziemskiej wodór zajmuje zdecydowanie dalsze miejsce, natomiast jako najczęściej występujący pierwiastek podaje się tlen.

19
19
Czy wiesz, że pszczoła i osa to chemiczne przeciwieństwa?

Dokładniej mówiąc chodzi o jad zawarty w żądłach tych owadów. Jad osy wyróżnia odczyn zasadowy, natomiast jad pszczoły jest kwasowy. Dlatego tak ważny jest sposób neutralizacji działania jadu, który różny jest w obu przypadkach. Wśród domowych sposobów znajdziemy min. okład z cebuli na użądlenie osy oraz wodny roztwór sody oczyszczonej neutralizujący jad pszczoły.

20
20
Czy wiesz jaka jest jedna z najgroźniejszych trucizn?

Trójtlenek dwuarsenu (As2O3) znany również jako arszenik, to jedna z dobrze znanych trucizn. W historii arszenik zasłynął tym, że prawdopodobnie użyto go do otrucia Napoleona Bonaparte. Arszenik jest również wykorzystywany w trutkach na szczury.

21
21
Czy wiesz dlaczego tonik świeci w świetle UV?

Tonik to popularny napój, który znajdziemy na większości sklepowych półek. Jeśli podświetlimy go światłem UV, to zacznie on świecić. Efekt ten jest spowodowany zawartością chininy. Im większa jest jej ilość tym mocniej napój będzie świecił. Chinina to alkaloid, który dawniej był wykorzystywany w leczeniu malarii. Ten organiczny związek odpowiada również za charakterystyczny, gorzki smak toniku.

22
22
Czy wiesz co odpowiada za ostry smak papryki chili?

W papryce chili obecny jest alkaloid o nazwie kapsaicyna. Ten organiczny związek oddziałuje na receptory bólu powodując uczucie ostrości i pieczenia w jamie ustnej. Kapsaicyna w dużych stężeniach jest śmiertelną trucizną, dlatego warto uważać na ilość ostrych potraw i dodatków. Warto też wspomnieć, że związek ten jest substancją czynną gazu pieprzowego.

23
23
Czy wiesz jakie związki odpowiadają za zapach świątecznych dań?

W wielu domach czuć już zapach świątecznych przygotowań. Najczęściej wyczuwalne są przyprawy, które wykorzystujemy do przygotowania różnych dań, ale nie tylko. Jakie związki chemiczne odpowiadają za te aromaty? Wymieńmy kilka z nich! Zapach goździków wyczuwalny jest dzięki eugenolowi, natomiast ziemisty zapach wigilijnego karpia to nic innego jak geosmina. Kojarzona z kruchymi ciastkami wanilia pachnie dzięki zawartości waniliny, a za charakterystyczną nutą cytrusów kryje się limonen.

24
24
Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku!

HO- HO- HO- ?

Z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia ?pragniemy życzyć by zagościł wśród Was pierwiastek szczęścia i miłości ?. Wielu radosnych reakcji na widok bliskich oraz świątecznych prezentów ?.

Nowy rok niech przyniesie Wam dużo zdrowia
oraz sukcesów i nowych chemicznych odkryć ?.

Grupa PCC ???

Zainteresowały Cię chemiczne ciekawostki i chcesz poznać ich więcej?

Odwiedź nasze Social media oraz specjalistyczne blogi, gdzie dzielimy się najświeższymi newsami ze świata chemii!

Blog Grupy PCC

Ciekawostki chemiczne i nowości produktowe od Grupy PCC

Poznaj świat zielonej chemii z Grupą PCC

Więcej na blogu PCC GREENLINE®